آشنایی با نرم افزار شبیه سازی رایان
شبیه ساز گاوداری چیست و چگونه کار می کند
می دانیم كه سود به معناي تفاضل بين درآمد و هزينه است ، اما براي بدست آوردن حداکثر سود بايد هزينه ها را كاهش داد و يا درآمد ها را بالا برد ، و در به عبارت ساده تر ، بايد بهره وری را بالا برد.

در يك گله گاو شيري ، فرض کنیم می خواهیم سود را بالا ببریم
• به طبع اولین هدف شیر خواهد بود كه بصورت روزانه توليد مي گردد و در اين ميان تغذیه عامل تاثیر گذار در آن است . كافي است با هزينه خوراك بازي كنيم و سود را تغير دهيم
• دومین هدف تولید مثل است ، كه بصورت دوره ايي به عمل مي كند و مشتقات زيادي از جمله كادر توليد مثلي (پزشك ، تلقيح كار ، فحل ياب ) و ژنتيك و ديگر مسائل را در بر مي گيرد . كه به طبع بازي كردن با اين عوامل نيازمند قدرت بالاي مديريت و تجربه است
ما مي توانيم پس از يك دوره مثلا يك ماهه ، نتايج حاصل از تغير روي هر دو هدف فوق را در نرم افزار “قيمت تمام شده مديران” مشاهده كنيم

ولی اگر بخواهیم بهره وری را بالا ببریم عوامل موثر چه خواهد بود ؟
• شايد به صورت مقدمه ، تمامي عوامل بالا بردن سود در اين مورد بصورت مستقيم دخيل باشند ، و علاوه بر آن ،
• بررسی هزینه جایگزینی دام در گله ( جوان سازي گله و يا اقتصادي كردن سن دام ) ،
• بررسی عوامل و علت هاي حذف در گله ، سن حذف ، شكم حذف و ديگر پارامترهاي مرتبط با آن ،
• بررسی تاثیر تجهیزات روی بهبود و يا كيفيت فرآیند ها
و هزاران عامل ديگر و هزاران عامل دیگر ، را می توان مطرح کرد. اما هيچ نرم افزاري هم وجود ندارد كه بتواند عمل انجام شده را اندازه گيري كند .

سوال اینست که
• اگر یک پژوهشگر بخواهد این عوامل را روی یک گله بررسی کند تا چه حد به وی اجازه کار خواهیم داد ؟
• چقدر هزينه لازم است تا در يك محيط واقعي اين بررسي ها انجام شود؟
• براي بررسي اين عوامل ، به چه ميزان زمان نياز است ؟

مطمئنیم که جواب را می دانیم . شايد يك دامدار ، كمتر كسي را پيدا كند كه مجوز حذف بيرحمانه در گله اش را به وي دهد و يا با هزينه هاي سنگين ، اقدام به تغير و يا تجهيز ابزارهاي كار نمايد .
اینجا است که یک شبیه ساز فارغ از هزينه و زمان طولاني ، می تواند به بسیاری تحقیقات کمک کند .
شبيه ساز چيست

اگر بخواهيم شبيه ساز را بصورت ساده توصيف كنيم مي توانيم چنين بگوييم
مي خواهيم بين دو نقطه خط بكشيم ؛ مسلما بهترين راه استفاده از خط كش است. اگر بخواهيم ببينيم امتداد خط به كجا مي رسد ، مي توان بخشي از خط كش را روي خط قبلي قرار داده و خط را ادامه دهيم .
بصورت ساده مي توانيم بگوييم شبيه ساز نرم افزاري است كه با استفاده از ديتاهاي موجود ، شروع به تحليل مي كند و سعي ميكند خط آينده را ترسيم كند . اما به كاربر اجازه مي دهد كه زاويه حركت خط را تعيين نمايد .

شبيه ساز ” رايان ” چيست و چگونه كار مي كند
رايان نرم افزاري است كه براي شبيه سازي اطلاعات گاوداري ساخته شده است و علاوه بر قدرت پيشبيني وقايع آينده ، آنها را بصورت عيني هم نمايش مي دهد .منطق كار شبيه ساز در چند بخش تقسيم مي شود
1. بر اساس تحليل اطلاعات ، ضرايب ، فرآيند ها و عوامل موجود در اطلاعات ، سعي مي كند بانك اطلاعاتي مبناي يادگيري خود را تشكيل دهد . يعني بصورت خلاصه ، بخشي از خط كش را روي خط قبلي يا همان ديتاهاي قبلي قرار مي دهد تا آماده خط كشيدن شود.

2. با تحليل اطلاعات نكته هاي مهم اطلاعات ، همانند اعوجاج و پراكندگي اطلاعات و همچنين بهم پيوستگي ، خرابي ، و ديگر صفات اطلاعات را محاسبه مي نمايد و در صورت لزوم ، آنها را تبديل به محدوده استاندارد پيش فرض مي نمايد . مثال ساده آن مي تواند بروز تب برفكي در يك گله باشد . در اين حالت ممكن است ميزان حذف تليسه در يك ماه بالا رود ، ولي اين به اين معنا نيست كه نسبت حذف تليسه در ماه مشابه سال هاي بعدي هم تكرار خواهد شد پس در اينجا اين ضريب به حذف استاندارد تبديل خواهد شد

3. پس از آن به كاربر اجازه مي دهد كه ضرايب را تغير دهد ، مثلا ميزان سقط گاو را كاهش دهد ، و يا ميزان ماده يا نر زايي (با كمك اسپرم سكس شده ) در گله را افزايش دهد .

4. در بخش بعدي وقايعي كه ممكن است در طول يك دوره تخميني اتفاق بيافتد را مي توان به شبيه ساز اضافه كرد.
به عنوان مثال خريد ها و يا فروش دام ها در رده هاي مختلف سني ، جنسيتي ، حالتي (آبستن / غير آبستن / شيري / خشك و تركيبات آن با نوع دام همانند تليسه و گاو و يا فري مارتين ).
5. در بخش محاسبه مي توان تعيين كرد كه چند سال آينده را مي خواهيم محاسبه كنيم و بعد از آن هم بايد فقط منتظر پايان محاسبات باشيم . در اين بخش نرم افزار به يك سيستم قدرتمند خطايابي و گزارش دهي مجهز است كه نه تنها مي توان اشكالات غير منتظره موجود در محاسبات داخلي نرم افزار را بررسي نمود ، بلكه مي توان دامهايي كه مورد بحث در هر فرآيندي بوده اند را مشاهده نمود .
6. پس از اجراي نرم افزار، ميتوان در بخش هاي مختلف نتايج حاصل از اجراي محاسبات را به تفكيك مشاهده نمود . چه به تفكيك ماه به ماه چه به تفكيك تركيب گله و علاوه بر آمار ، ميتوان آنها را بصورت نمودار هم مورد بررسي قرار داد
7. در بخش ديگري از نرم افزار مي توان گله واقعي تشكيل شده را مشاهد نمود . اين اطلاعات كاملا واقعي ايجاد شده اند و علاوه بر مشخصات اصلي دامها ، شامل بدن ، جنسيت (ماده / نر / فري مارتين ماده / فري مارتين نر )، خلوص خوني (با محاسبه دقيق)، شجره ، پدر ، مادر ، تاريخ تولد و تاريخ حذف ، حتي شامل علت هاي حذف در همان رده دامي و حتي خريداران واقعي هستند
8. در همان بخش مي توانيم با انتخاب پرونده هر دام ، خلاصه ايي از عمليات ثبت شده براي هر دام را مشاهد كنيم . اين عمليات مي تواند شامل همه موارد مانند تلقيح ، واكلي ، خشكي ، تست آبستني ، سقط ، زايش تك قلو و دو قلو و … باشد
9. در بخش ديگري از برنامه مي توانيم تركيب گله روزانه در مدت محاسبه را مشاهد كنيم . اين تركيب گله ، گردش استاندارد دام ها در رده هاي دامي را به نمايش مي گذارد
نكته هايي از شبيه ساز
• بدليل اينكه شبيه ساز از تحليل گله ، ضرايب محاسبات خود را مي سازد ، قادر است كه بگويد از كجا آمده ايم . نكته مهم اين تحليل اينست كه تمامي وقايع خارج از استاندارد را به حد استاندارد بر مي گرداند . بنابراين پالايش اطلاعات را هم انجام مي دهد

• از انجايي كه شبيه ساز رايان با ريتم يكسان در ديگر نرم افزار هاي مديران نوشته شده است ، قابل اتصال به آنها مي باشد . اين اتصال به اين معنا است كه مي توان با استفاده از اعداد موجود در قيمت تمام شده و نرم افزار تغذيه ، شبيه ساز را به سمت تخمين ريسك هاي آينده هدايت كرد، يكي از مثالها مي تواند تغير جيره ، و بررسي تاثير آن باشد

• نكته بعدي تخمين تقريبي آينده است . هدف اصلي هلدينگ پارس در اين پروژه ، پياده سازي تركيب گله در بودجه بود كه به نوعي مشمول اين نكته مي گرديد، اما آنچه مشخص است ، اين هدف هرگز كافي نيست و فقط به عنوان يك مثال به آن نگاه كرد. بدست آوردن صحت محاسبات 99 درصد ، باعث خواهد شد تا اين نرم افزار با قدرت بالايي به سمت اهداف بعدي حركت كند

• مهمترين نكته در مورد شبيه ساز ، كاهش ميزان ريسك و تسريع در آموزش مي باشد ، هرچه ميزان ديتاي متصل در نرم افزار رايان بيشتر باشد ، ميتوان چالش هاي بزرگتري را بررسي نمود ، بدون آنكه عواملي همانند بار مالي و يا زمان ايده ها را تهديد كند . به عنوان مثال ، تعريف 10 درصد بالا و يا پايين گله براي بررسي VWP انفرادي دامها از جمله مثال هايي است كه مي تواند در زماني چند ساعته ( بجاي چند ماهه ) و با هزينه صفر ريال محاسبه گردد

ساختار دروني شبيه ساز
• اگر روند زندگي دام را به اين شكل ترسيم كنيم متوجه پيچيدگي ها فراواني براي ساخت شبيه ساز خواهيم شد . اين پيچيدگي ها علاوه بر روند زندگي بايد در عواملي همچون وضعيت مديريت گله ، استفاده از تكنولوژي براي فرآيندها ، شرايط محيطي ، ژنتيكي و ديگر موارد نيز ضرب گردد . احتمال وقوع هريك از عوامل نيز يكي ديگر از مواردي است كه بايد به آن توجه داشت .
• براي تشخيص اين موارد ، 8 نفر از افراد منتخب متخصص فني و آمار و مديريتي ، طي روزهاي متمادي ، چارت مذكور را بررسي و در نهايت تمامي عوامل را بصورت پيش نويس تهيه نمودند
• پس از بررسي و تركيب 643 پارامتر كاربردي در اين شبيه ساز ، شكل اوليه بصورتي كه قابليت برنامه نويسي داشته باشد درآمد.
• پس از آن در مدت 700 نفر / ساعت ، طراحي هاي مختلف نرم افزاري انجام و فرمول ها به نحوي كه قابليت توسعه در آينده را داشته باشند تدوين گرديد .
لازم به ذكر است كه تيم توسعه در اين مرحله تبديل به يك تيم 3 نفره منسجم و پيگيري مديريت توليد هلدينگ دامپروري پارس گرديد
• از آنجايي كه بقاي يك نرم افزار به مستند سازي وابسته است ، پس از حصول نتايج ، مستند سازي بصورتي كه بايك آموزش مختصر ، توسعه را ممكن نمايد ، انجام گرديد
اهداف بعدي شبيه ساز در زمينه توسعه چيست

اگر به سابقه علم دامپروري باز گرديم به اساتيد فراواني برخورد مي كنيم كه هريك تاثير بسيار بالايي در اين علم داشته اند . اين اساتيد در زمان خود توانسته اند بنيان گذار محاسبات ، روش ها ، فرآيند ها و علومي باشند و گاودار امروز ، بخشي از سود خود را مديون اين بزرگان است .
ما در شركت مديران و در قدم اول سعي كرديم كه آنچه در علم دامپروري بنيان گذاري كرده اند را شناسايي و ثبت كنيم . نرم افزار هايي همچون مديريت گله (گاو شيري و دام سبك ) ، بهاي تمام شده (گاو شيري و دام سبك ) ، تغذيه و پرواربندي ، نرم افزار هايي بودند كه حاصل اين تفكر مي باشند .
اين نرم افزار ها به دو دسته زير تقسيم مي شوند
• مديريت زمان حال
• محاسبه گذشته
ما مي دانيم در گذشته نيز همواره پيش بيني آينده صورت مي گرفته است ، اما همواره شكل اين پيش بيني بصورتي ثابت ، و در عين حال بصورت اعداد تفسيري و با قابليت انعطاف پايين بوده است .
امروز ما تصميم داريم ، همان قابليت هاي موجود در دو زمان گذشته و حال را به نرم افزار به نحوي اضافه كنيم كه قابليت مشاهده در آينده را داشته باشد
بنابراين اين هداف را مي توان متصور بود
1. اتصال به نرم افزار قيمت تمام شده و تغذيه
2. محاسبه قيمت ها، هزينه ها و درآمدها بر مبناي واحد پول فرضي ، همراه با توانايي اعمال ضرايب اقتصادي
3. محاسبه ميزان مشاركت افراد در اطلاعات بر اساس ضرايب سابقه مشاركت
4. تخمين ميزان شير توليدي هردام با فرض منحني نرمال شير و يا تطابق بر اساس محاسبه ضريب شير مادر و مادربزرگ
5. توسعه جهت پيشنهاد حذف ، يا خريد دام با توجه به ظرفيت امكانات موجود و يا در حال توسعه
6. تكميل ضرايب برنامه جهت نژادهاي ديگر گاو
7. گسترش ضرايب به ضرايب متناسب با دام سبك و توسعه آن به نژادهاي شناخته شده
8. امكان اعمال ضرايب تغير تكنولوژي مانند تغير شيردوش / تجهيزات خوراك / دستگاه سونو و…
9. ايجاد ضرايب نشات گرفته از بانك هاي اطلاعاتي ديگر ( مانند بانك اطلاعاتي نوسانات جوي ) و يا محاسبات خلاقانه مانند نور ماه