شیرهای پروانه‌ای (Butterfly)
شیرهای پروانه‌ای یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین شیرهای کنترل از نوع Rotary Motion می‌باشند. از مزایای این شیر، مقاومت کمتر در مقابل جریان و ظرفیت بالاتر آن می‌باشد.
شیرهای پروانه‌ای از نقطه نظر طراحی بسیار متنوع می‌باشند. این شیرها از لحاظ اقتصادی بخصوص در سایزهای بالا به علت ساختمان و طراحی ساده و ظرفیت بالا مناسب می‌باشند. برای نصب آن‌ها فضای کمی نیاز می‌باشد و به علت افت فشار کم دو طرف شیر، هزینه‌های پمپاژ کاهش می‌یابد.
شیرهای پروانه‌ای از سایز “2 اینچ به بالا ساخته می‌شوند. از معایب این نوع شیرها Torque زیاد مورد نیاز جهت باز کردن شیر می‌باشد که در طراحی‌های جدید با تغییراتی در شکل disc، این مشکل تا حد قابل توجهی کمتر شده است.
از جمله ویژگی‌های این ولو‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
•بدنه شیرهای پروانه‌ای کم عرض است و نیاز به فضای کمی برای نصب دارند.
•ظرفیت عبور جریان این شیرها بالاست و افت فشار در آن‌ها کم است.
•شیرهای پروانه‌ای، مخصوصاً در سایزهای بالا، اقتصادی هستند. زیرا ظرفیت عبور سیال در آن‌ها، به نسبت هزینه صرف شده برای خرید آن‌ها، بالاست.
• عضو مسدود کننده یا کنترل کننده در شیرهای پروانه‌ای، یک دیسک است. دیسک‌های با فرم ساده می‌توانند تا گردش حدود 60 درجه کنترل جریان خوبی به وجود آورند. بعضی دیسک‌ها به نحوی طراحی می‌شوند که می‌توانند این کار را برای 90 درجه گردش دیسک نیز انجام دهند.
•بدنه شیرهای پروانه‌ای، با فرم فلنج‌های متصل به لوله‌های سیستم، هماهنگ است.
• شیرهای پروانه‌ای معمولاً نیاز به عملگرهای قوی برای به گردش درآوردن دیسک دارند. مخصوصاً اگر شیر بزرگ باشد و یا افت فشار در طرفین شیر زیاد باشد، گشتاور گردشی زیاد مورد نیاز خواهد بود.
•شیرهای پروانه‌ای خاصی با نشتی خیلی کم برای نصب در نیروگاه‌های طراحی و عرضه شده‌اند.